Banana (lat. Musa paradisica) duguljasti je, zelenožučkasti plod tropskog drveta Musa sapientium. Bere se dok je potpuno zelena, a zrije u za to napravljenim posebnim zrionicama diljem Europe. Zrela banana intenzivno je žute boje i ima specifučnu aromu koja se ne gubi ni kada se banana sušenjem pretvori u čisti prah. Plodovi su joj najčešće duguljasti s ili bez sjemenja (ovisno o vrsti), najćešće žućkasti kad sazriju, kod nekih vrsta mogu bit i tamno ružičasti (Musa Velutina) i crveni. Rastu u obliku karakterističnih busenova, po čemu su specifični.
Energetska vrijednost banane od 100 g iznosi 89 kcal/372 kJ. Banane sadrže 74% vode, 1% bjelančevina, 0,5% masti, 13,5% šećera, 23% ugljikohidrata i 3,4% biljnih vlakana. Bogate su kalijem, a sadrže i magnezij, kalcij, fluor, fosfor, željezo, cink i bakar. Banane su isto tako bogate i vitaminima, najviše sadrže beta-karoten, vitamine grupe B te vitamine C i E. Vrlo dobar su izvor vitamina B6 te dobar izvor dijetalnih vlakana, vitamina C, kalija i mangana. Nezrele banane sadrže oko 25% škroba i tek oko 1% šećera. Prirodna enzimska reakcija zrenja dovodi do konverzije ovako visoke razine šećera iz škroba, tako da zrele banane sadrže oko 20% šećera. Sadrži i probiotske šećere, fruktooligosaharide (inulin).
Banane su se u Jugoistočnoj Aziji kao hrana koristile još u prapovijesti. Prvi Europljani koji su se s njima susreli su bili vojnici Aleksandra Makedonskog u Indiji. U Africi su ih proširili Arapi te europski kolonisti (Španjolci, Portugalci i Englezi) koji su bananu donijeli u Južnu Ameriku. Najveći današnji proizvođači banana jesu Indija, Kina i Brazil. U Ekvadoru i Kostarici banane su najvažnija namirnica za izvoz.
Razne vrste banana gaje se kao ukrasne biljke. Najotpornija na hladnoću vrsta banane koja se i gaji kao ukrasna biljka u vrtu je Musa Basjoo. Njeni plodovi nisu jestivi (brašnasti su i puni sjemenki). A može uz zaštitu preživjeti temperature do -23°C.
Banana split je najpoznatiji desert pripremljen od prerezane banane po dužini, kuglica sladoleda, tučenog slatkog vrhnja i čokoladnog preljeva.
Autor: M.T.
Marelica